بالا-مۇسىبەتتىكى مۇسۇلمانلار ھەر پەرز نامازدا قۇنۇت دۇئاسى ئوقۇيدۇ

بالا-مۇسىبەتتىكى مۇسۇلمانلار ھەر پەرز نامازدا قۇنۇت دۇئاسى ئوقۇيدۇ

ئىسلام سوئال جاۋابلىرى تورىنىڭ 20031-نومۇرلۇق پەتىۋاسى

«فۇرقان دەئۋەت مەركىزى» تەرجىمە قىلىپ تارقاتتى

سەئۇدىيلىق مەشھۇر ئالىم، دوكتور بەكرى ئەبۇ زەيد مۇنداق دېگەن:

مۇسۇلمانلارنىڭ بېشىغا بالا-قازا كەلسە ھەر بەش ۋاخ نامازنىڭ ئاخىرقى رەكئىتىنىڭ رۇكۇسىدىن تۇرغاندا -تاكى ئاللاھ ئۇ بالا-قازانى كۆتۈرۈۋەتكەن مۇددەتكىچە دۇئايى قۇنۇت ئوقۇش بەلگىلەنگەن.

قۇنۇت ئوقۇغان كىشى ـــ ئۇبەي ئىبنى كەئب ۋە مۇئاز ئىبنى ئەنسارىي قاتارلىق ساھابىلەرنىڭ قىلغىنىدەك، ۋىتىرنىڭ قۇنۇتىنىڭ ئاخىرىدا پەيغەمبەر سەللەللاھۇ ئەلەيھى ۋەسسەللەمگە دۇئايى-سالام يوللايدۇ.

(انظر كتاب تصحيح الدعاء للشيخ بكر أبو زيد ص 460)

  بالا-قازا زامانىدا (ھەر نامازنىڭ ئاخىرقى رەكئەت پەرىزىدە ۋە ۋىتىر نامىزىدا) قۇنۇت ئوقۇغان كىشى پەيغەمبەر سەللەللاھۇ ئەلەيھى ۋەسسەللەمگە ئوخشاش ئەمەلىي ئەھۋالىغا ئۇيغۇن دۇئالارنى ئوقۇيدۇ، بەزى ئەرەب قەبىلىلىرى پەيغەمبەر سەللەللاھۇ ئەلەيھى ۋەسسەللەمگە ئاسىيلىق قىلىپ ساھابىلەرنى ئۆلتۈرۈۋەەتكەندە پەيغەمبەر سەللەللاھۇ ئەلەيھى ۋەسسەللەم ئۇلارغا بەددۇئا قىلغان ۋە شۇ چاغدا مەككىدىن مەدىنىگە ھىجرەت قىلىپ كېلەلمەي قالغان مەككىدىكى ئاجىز-بىچارە مۇسۇلمانلارنى ئاللاھنىڭ قۇتقۇزىشى ئۈچۈن قۇنۇتتا دۇئا قىلغان. ئۇمەر ئىبنى خەتتاب رەزىيەللاھۇ ئەنھۇ قۇنۇتتا مۇنۇ دۇئانى ئوقۇغان:

(اللهم إنا نستعينك ونؤمن بك ، ونتوكل عليك ونثني عليك الخير ولا نكفرك ، اللهم إياك نعبد ، ولك نصلي ونسجد ، وإليك نسعى ونحفد ، نرجو رحمتك ونخشى عذابك ، إن عذابك الجدَّ بالكفار مُلحق ، اللهم عذِّب الكفرة أهل الكتاب الذين يصدون عن سبيلك ") بۇنى بەيھەقى 2\210 رىۋايەت قىلغان. مۇھەددىس ئەلبانى ئىرۋائۇل غەلىل 2\170 تە سەھىھ دەپ، بۇ ھەدىس توغرىسىدا مۇنداق دېگەن: بۇ ئۇمەر رەزىيەللاھۇ ئەنھۇنىڭ بامدات نامىزىدا ئوقۇغان قۇنۇت دۇئاسى. دۇئا ئۇنىڭ كاپىرلارغا قارشى دۇئا قىلغىنىغا قارىغاندا، بۇ ئۇنىڭ بالا-قازا زامانىدا ئوقۇغان قۇنۇت دۇئاسىدۇر.

ئەگەر سىز «يۇقىرىدا بايان قىلىنغاندىن باشقا كەلىمىلەر بىلەن قۇنۇت دۇئاسى ئوقۇشقا بولامدۇ؟» دەپ سورىسىڭىز: ھەئە، بولىدۇ. ئىمام نەۋەۋىي «ئەلمەجمۇئ»(3\497) دا مۇنداق دېگەن: بۇ ھەقتىكى توغرا قاراش كۆپچىلىك ئۆلىمالارنىڭ ئېيتقىنىدەك: ئۇنىڭدا مۇقىم بەلگىلەنگەن دۇئا يوق، خالىغان دۇئا قىلىنسا بولىدۇ. «ئەلمەجمۇئ»(3\497)

مۇھەددىس ئەلبانى رەھىمەللاھ «رامزاندىكى قىيام» ناملىق ئەسىرىدە بۇ ھەقتە مۇنداق دېگەن: ئۇمەر رەزىيەللاھۇ ئەنھۇدىن رىۋايەت قىلىنغان دۇئادا بىز ئەگەشكۈدەك ھېچنېمە يوق، شۇنداقلا پەيغەمبەر سەللەللاھۇ ئەلەيھى ۋەسسەللەم بۇ كەلىمىلەر بىلەن دۇئا قىلمىغان (ھەدىستە «مېنىڭ ۋە توغرا يولغا باشلىغۇچى خەلىپىلىرىمنىڭ سۈننىتىگە ئەگىشىڭلار» دېيىلگەچكە، مەيلى ئۇمەر رەزىيەللاھۇ، ياكى باشقا خەلىپىلەر ۋە ساھابىلەر رەسۇلۇللاھتىن كېيىن قىلغان ۋە تەستىقلانغان ھەر قانداق ئىش دەلىل قىلىنىدۇ. ئەمما خالىغان مۇسۇلماننىڭ دىندا خالىغان بىدئەت-يېڭىلىقلارنى ئوتتۇرىغا چىقىرىشى ھارام-ت). شۇ ۋەجىدىن، ئۇنىڭغا كاپىر-مۇناپىق-مۇرتەدلەرگە بەددۇئا قىلىش، پەيغەمبەر سەللەللاھۇ ئەلەيھى ۋەسسەللەمگە دۇرۇت-سالام يوللاش، مۇسۇلمانلارغا غەلىبە نۇسرەت تىلەش قاتارلىق باشقا كەلىمىلەرنى قوشۇپ قۇنۇت دۇئاسى قىلسا بولىۋېرىدۇ. (ئەلبانى «رامىزاندىكى قىيام» 31)

دۇئايى قۇنۇت رۇكۇدىن بۇرۇن قىلىنامدۇ ياكى كېيىنمۇ؟ بۇ ھەقتە ئەللامە ئىبنى ئۇسەيمىن «شەرھۇل مۇمئتى» تا مۇنداق دېگەن:

كۆپلىگەن ھەدىسلەردە بايان قىلىنىشىچە ۋە ئۆلىمالارنىڭ كۆپىنچىسىنىڭ بۇ ھەقتىكى ھۆكمى بويىچە قۇنۇت دۇئاسى رۇكۇدىن كېيىن ئوقۇلىدۇ. بىراق، رۇكۇغا بېرىشتىن ئاۋۋال قۇنۇت ئوقۇغان بولسىڭىز بۇمۇ دۇرۇس. شۇڭىلاشقا، «رەببەنا ۋەلەكەل ھەمدۇ» دەپ رۇكۇدىن تۇرغاندىن كېيىن قۇنۇت ئوقۇشىڭىزغىمۇ، ياكى قۇرئان قىرائىتىنى تۈگەتكەندىن كېيىن قۇنۇت ئوقۇپ، ئاندىن «ئاللاھۇ ئەكبەر» دەپ رۇكۇغا بېرىشىڭىزغىمۇ بولىدۇ. ئىككىسىنىڭ قايسى بىرىنى قىلىشتا تاللاش ئەركىنلىكىڭىز بار. (ئەللامە ئىبنى ئۇسەيمىن 
 «شەرھھۇل مۇمتىئ» 4\64)

پەيغەمبەر سەللەللاھۇ ئەلەيھى ۋەسسەللەم ئاجىز مۇسۇلمانلارنىڭ قۇتۇلۇشىنى تىلەپ، كاپىرلارغا بەددۇئا قىلىپ مۇنداق دۇئالارنى قىلغان:

ئىمام بۇخارى ئەبۇ ھۇرەيرە رەزىيەللاھۇ ئەنھۇنىڭ مۇنداق دېگەنلىكىنى رىۋايەت قىلغان:«پەيغەمبەر سەللەللاھۇ ئەلەيھى ۋەسسەللەم خۇپتەن نامىزى (نىڭ ئاخىرقى رەكئىتى) دە ‹سەمىئەللاھۇ لىمەن ھەمىدە› دەپ رۇكۇدىن بېشىنى كۆتۈرگەندە سەجدىگە بېرىشتىن ئاۋۋال ‹ئى ئاللاھ! ئەيياش ئىبنى رابىئەنى قۇتقازغىن! ئى ئاللاھ، سەلەمە ئىبنى ھىشامنى قۇتقازغىن! ئى ئاللاھ، ۋالىد ئىبنى ۋالىدنى قۇتقازغىن! ئى ئاللاھ، ئاجىز مۆمىنلەرنى قۇتقۇزغىن! مۇزار قەبىلىسىنى جازالىغىن، ئۇلارغا يۈسۈپ (ئەلەيھىسسالامنىڭ) زامانىدىكى قەھەتچىلىكنى ئەۋەتكىن! دەيتتى.» ( أخرجه أحمد 2 / 239، 255، 470، 502، 521، والبخاري برقم ( 804، 1006، 2932، 3386، 4560، 4598، 6200، 6393، 6940 )، ومسلم 1 / 467 برقم (675)، وأبو داود 2 / 142 برقــــم ( 1442)، والنسائي 2 / 201 - 202 برقم (1073، 1074 ) وابن حبان 5 / 323 برقم (1986).)
ئىمام بۇخارى ۋە ئىمام مۇسلىم ئەبۇ ھۇرەيرەنىڭ مۇنداق رىۋايەت قىلغان (ئەبۇ ھۇرەيرە رەزىيەللاھۇ ئەنھۇ جامائەتكە):«مەن سىلەرگە پەيغەمبەر سەللەللاھۇ ئەلەيھى ۋەسسەللەمنىڭ نامىزىنى ئوقۇپ بېرىمەن دېدى. ئەبۇ ھۇرەيرە رەزىيەللاھۇ ئەنھۇ پېشىن، خۇپتەن ۋە مابدات نامىزىنىڭ ئاخىرقى رەكئىتىدە ‹سەمىئەللاھۇ لىمەن ھەمىدە› دەپ رۇكۇدۇن تۇرۇپ قۇنۇت دۇئاسى ئوقۇدى. دۇئادا ئاللاھتىن مۇسۇلمانلارغا ياردەم، كاپىرلارغا لەنەت تىلىدى.»(  أخرجه أحمد 2 / 255، 337، 470، والبخاري 1 / 193، ومسلم 1 / 468برقم (676)، وأبو داود 2 / 141 برقم (1440)، والنسائي 2 / 202 برقم 1075، والبيهقي 2 / 198.)
ئىمام ئەھمەد ۋە ئەبۇ داۋۇد ئىبنى ئابباس رەزىيەللاھۇ ئەنھۇدىن مۇنۇ ھەدىسنى رىۋايەت قىلغان:«پەيغەمبەر سەللەللاھۇ ئەلەيھى ۋەسسەللەم پېشىن، ئەسىر، شام، خۇپتەن ۋە بامدات نامىزىدا بىر ئاي قۇنۇت ئوقۇدى. قۇنۇتنى ‹سەمىئەللاھۇ لىمەن ھەمىدە› دەپ رۇكۇدىن تۇرغاندىن كېيىن ئوقۇدى. دۇئاسىدا بەنۇ سۇلەيم، رىئل ۋە زەكۋان قەبىلىلىرىگە (ھالاكەت تىلەپ) بەددۇئا ئوقۇدى. (رەسۇلۇللاھنىڭ دۇئاسىغا) جامائەت ‹ئامىن› دېدى.»(  أخرجه أحمد 1 / 301 -302، وأبو داود 2 / 143 برقم (1443) .)
 ئۇيغۇر مۇسۇلمانلىرى ئۈچۈن تەۋسىيە:
1. ئاللاھنىڭ، پەيغەمبەرنىڭ، ئىسلامنىڭ ۋە ئۇيغۇر كاپىرلىرىنىڭ دۈشمىنى ھېسابلانغان خىتاي كاپىرلىرىنىڭ ھالاك بولۇشىدا ئاجىز ئۇيغۇر مۇسۇلمانلىرى پەرز نامازدىن كېيىن ئۇلارغا قارشى قۇنۇت ئوقۇشتىن چوڭراق بىر ئىشنى قىلالماسلىقى ئېنىق. سەھىھ ھەدىستە «دۇئا مۇئمىننىڭ قورالى» دېيىلگەن. قولدا قورال بولغان ھالەتتىمۇ خىتايغا بىر پاي ئوق ئاتقىلى بولمايۋاتقان ئىكەن، ئۇ ھالدا قۇنۇت دۇئالىرىنى ئۈزمەي ئوقۇش بىلەن خىتاي ۋە ئۇنىڭ كەبى ئىسلام دۈشمەنلىرىگە قارشى قۇنۇت دۇئاسى ئوقۇشىمىز بىز دۈشمەنلىرىمىزگە قارشى قىلالايدىغان ئەڭ چوڭ ۋە ئۈنۈملۈك ئىبادەتتۇر.

2. قۇنۇت دۇئاسىغا سەل قارىماسلىق كېرەك. چۈنكى، «دۇئا ئىبادەتتۇر» دېگەن ھەدىس سەھىھ.

3. شەيخۇل ئىسلام ئىبنى تەيمىييە ئەرەبچىنى بىلمەيدىغان خەلقلەرنىڭ نامازدىكى دۇئالاردا ئۆز تىلىدا دۇئا قىلىشىنى دۇرۇس دېگەن. شۇڭا، ھەتتا خېلى-خېلى موللىلارمۇ قۇنۇت دۇئاسىدا ئەرەبچە دۇئا قىلىشتىن ئاجىز كېلىۋاتقان بۇنداق بىر شارائىتتا، ئەرەبچىدىن خەۋىرى يوق ئۇيغۇر مۇسۇلمانلىرىنى قۇنۇت دۇئاسىنى ئەرەبچە ئوقۇشنى تەۋسىيە قىلىش توغرا ئەمەس. پەرز نامازنىڭ ئاخىرقى رەكئىتىدىكى قۇنۇت دۇئاسىنى ھەر كىم ئۆزى چۈشىنىدىغان تىلدا ئوقۇسۇن.

4. مەيلى يالغۇز ئوقۇلغان نامازلاردا ياكى جامائەتلىك نامازلاردا ھەر پەرز نامازنىڭ ئاخىرقى رۇكۇسدىن تۇرغاندا ئىككى قول كۆتۈرۈپ قۇنۇت دۇئاسى ئوقۇلىدۇ. ئىلىم ئوقۇغانلار بۇ دۇئانى ياخشى قىلالىسا ئۈنلۈك ئوقۇسا ياخشى. پەرز نامازلاردا قۇنۇتنى تېشىدا ئوقۇشتىن ئاجىز كەلگەن، ياكى باشقىلار بار يەردە بىئەپ كۆرگەن ھەر قانداق كىشىنىڭ ئىككى قولنى كۆتۈرۈپ قۇنۇت دۇئاسىنى ئىچىدە بولسىمۇ ئوقۇشى، قۇنۇت دۇئاسىنى ئوقۇماي تاشلىۋەتكەندىن كۆپ ئەۋزەل.

5. قۇنۇت دۇئاسى ياكى باشقا ھەر قانداق دۇئادا ئاللاھقا ھەمدۇ سانا ۋە بىرلىك بارلىقىغا شاھادەت كەلتۈرۈلىدۇ. مەسىلەن، «ئى پادىشاھلارنىڭ پادىشاھى، ئۇلۇغ ئەرشنىڭ رەببى بولغان ئاللاھىم، ئاجىز قۇلۇڭ دەردىنى ساڭا شىكايەت قىلىش ئۈچۈن ئىككى قولىنى ئاچتى»، «ئى ئاسمان زېمىندىكى بارلىق ئىشلارنى ئىدارە قىلىپ تۇرغۇچى زات، يا ھەييۇ ياقەييۇم، سەندىن باشقا ھېچبىر ئىلاھ يوقتۇر، دۇنيا ۋە ئاخىرەتتىكى ھۆكۈمدارلىق يالغۇز ساڭىلا خاستۇر»، «ئى رەببىم ئاللاھ! سەندىن باشقا ھەق ئىلاھ يوقتۇر، دۇئانى ئىجابەت قىلىدىغان سەندىن باشقا ھېچكىم يوقتۇر»... دېگەنگە ئوخشاش ئاللاھنى ماختاش، مەدھىيلەش كەلىمىلىرى بىلەن دۇئا باشلاش دۇئانىڭ ئىجابەت بولۇشىدىكى مۇھىم ئامىلدۇر.

6. ئاللاھنى ئۆزىمىز قادىر بولالىغان ھالەتتە چىن ئىخلاسىمىز بىلەن ئۇلۇغلاپ، ماختاپ بولغاندىن كېيىن، ئاللاھقا شىكايەت قىلىپ خىتاي كاپىرلىرىغا بەددۇئا قىلىمىز. مەسىلەن:
* ئى رەببىم! خىتاي كاپىرلىرى ساڭا، پەيغەمبىرىڭگە ۋە سېنىڭ بەندىلىرىڭگە قارشى ئۇرۇش ئاچتى، خىتاي كاپىرلىرىغا ئاسماندىن ئازاب ئەۋەتكىن.
* ئى رەببىم! بىزنى ۋەتىنىمىزدىن ھەيدەپ چىقارغان، ۋەتەندىكى قېرىنداشلىرىمىزنى تۈرمىلەردە ئازابلاپ، ئۆلتۈرۈپ دەھشەتلىك قىيناۋاتقان خىتاي كاپىرلىرىنى ھاكىمىيىتى ۋەيران قىلغىن.
* ئى رەببىم! سېنىڭ دۈشمىنىڭ شىن جىن پىڭنى، ئۇنىڭ قولچوماقچىلىرىنى؛ چېن چۈەنگونى ۋە ئۇنىڭ قولچۇماقچىلىرىنى تۇتقىن!
* ئى رەببىم! خىتاي كاپىرلىرىنى يەرگە يۇتقۇزۇۋەتكىن؛ دېڭىزغا غەرق قىلىۋەتكەن؛ ئۇلارغا ئاسمادىن تاش ياغدۇرغىن، سەن ھەقىقەتەن ھەممىگە قادىر زاتسەن.
* ئى رەببىم! خىتاي كاپىرلىرىغا ئۆز قوشۇنۇڭنى ئەۋەتكىن. ئۇلارنى ھالاك قىلغىن. ئۇلارنى ئاد ۋە سەمۇد قەۋىمى جازالىغاندەك جازالىغىن. خىتاي كاپىرلىرىغا يۈسۈپ ئەلەيھىسسالامنىڭ دەۋرىدىكى قەھەتچىلىكنى ئەۋەتكىن.

7. خىتاي كاپىرلىرىغا ۋە ئۇنىڭغا سەپداش، قولچۇماقچى بولغان بارلىق تاغۇتلارغا بەددۇئا قىلغاندىن كېيىن، شەرقىي تۈركىستاندىكى مەزلۇم خەلقنىڭ خىتاي كاپىرلىرىدىن قۇتۇلۇشى ئۈچۈن دۇئا قىلىمىز. مەسىلەن:
* ئى رەببىم! ئانام، دادام، ئاكام، ئىنىم، ئايالىم، يولدىشىم، ئوغلۇم، قىزىم خىتاي كاپىرلىرىنىڭ قولىدا ئەسىر قالدى، ئۆز قۇدرىتىڭ بىلەن ئۇلارنى خىتاي كاپىرلىرىدىن قۇتقازغىن.
* ئى رەببىم! پالانچىنى، پوكۇنچىنى (ئۆزى بىۋاسىتە تونۇيدىغان كىشىلەرنىڭ نامىنى تىلغا ئالىدۇ)... خىتاي كاپىرلىرىدىن قۇتقۇزغۇن، ئۇلارغا رەھىم قىلغىن.
* ئى رەببىم! ۋەتەندىكى قوشنا-قۇلۇم، يۇرت مەھەللىنى خىتايدىن قۇتقۇزغىن.
* ئى رەببىم! مەزلۇم شەرقىي تۈركىستان خەلقىنى خىتاي كاپىرلىرىدىن قۇتقۇزغىن.
* ئى رەببىم! شەرقىي تۈركىستان خەلقىگە رەھىم قىلغىن، ئۇلارغا ھىدايەت قىلغىن! ئۇلارنى ئەپۇ قىلغىن. ئۇلارنى ئىمانىدا سابىت قىلغىن. ئۇلارنى مۇرتەد بولۇپ كېتىشتىن، دىندىن يېنىپ كېتىشتىن ساقلاپ قالغىن. قەۋمىمگە رەھىم قىلغىن، ئۇلارنى مەغفىرەت قىلغىن. ئۇلارنىڭ ھىدايىتىنى ئاشۇرۇپ بەرگىن.
* ئى رەببىم! شەرقىي تۈركىستان تۇپرىقىمىزنى زالىم خىتاي كاپىرلىرىدىن قۇتقۇزۇپ بەرگىن، ئۇ زېمىندا سېنىڭ كەلىمەڭنى ئۈستۈن قىلىدىغان ئىسلامىي ھاكىمىيەت قۇرۇپ چىقىشىمىز ئۈچۈن بىزگە ياردەم بەرگىن.
* ئى رەببىم!  سېنىڭ دىنىڭغا ۋە سېنىڭ بەندىلىرىڭگە قارشى ھەرىكەت قىلىۋاتقان بارلىق سەركەش كاپىرلارنى نىيىتىگە يەتكۈزمىگىن، ئۇلارنى قاتتىق ئازاب بىلەن جازالىغان.
* دىنىڭغا ۋە بەندىلىرىڭگە قارشى ئۇرۇش ئاچقان بارچە تاغۇت، كاپىرلارغا ئۆزۈڭ كۇپايە قىلغان.
* ئى رەببىم! ئىسلامنى ئەزىز قىلىپ، كۇفۇرنى خار قىلغىن. مۇسۇلمانلارنى ئەزىز قىلىپ كاپىرلارنى خار قىلغىن.
 * دۇنيانىڭ ھەممە يېرىدە خورلۇق چېكىۋاتقان مۇسۇلمانلارغا دۈشمەنلىرى ئۈستىدىن ياردەم بەرگىن.
* سېنىڭ دىنىڭنى ئالىي قىلىش ئۈچۈن جېنى، مېلى، تىلى، ئىلىمى بىلەن كاپىرغا قارشى جىھاد قىلغان ھەر قانداق مۇۋەھھىد مۇسۇلمانغا ئۆزۈڭ كېپىل بولغىن. ئۇلارنىڭ ئارىسىدىن كاپىرنىڭ زۇلۇمىغا ئۇچراۋاتقانلارنى ئۆز قۇدرىتىڭ بىلەن قۇتقازغىن ۋە ئۇلارنى ئىمانىدا سابىت قىلغىن.

بەزى قېرىنداشلىرىمىز قۇنۇت دۇئاسىدا قانداق دۇئا قىلىشنى بىلەلمىگەنلىكى، بۇ ھەقتە كۆرسەتمە بېرىشنى تەلەپ قىلغانلىقى ئۈچۈن دۇئالار يۇقارقىدەك مىساللار بىلەن چۈشەندۈرۈلدى. دۇئانى چوقۇم يۇقارقىغا سۆزمۇ سۆز ئوخشاش قىلىش، ياكى تەرتىۋىنى چوقۇم يۇقارقىدەك بەلگىلىۋېلىش شەرت ئەمەس. نامازخان بۇلارنى ئوقۇپ كاللىسىدا مەلۇم چۈشەنچە ھاسىل قىلغاندىن كېيىن ئۆز شارائىتىغا قاراپ دۇئا قىلسا، پەقەت ئېغىزىغا گەپ كەلمىسە يۇقارقى دۇئالارنى كۆپراق ئوقۇۋېلىپ، ئۇنىڭ باراۋىرىدىكى دۇئالارنى قىلسا بولىدۇ. قۇنۇت دۇئاسىدا نېمىلەرنى دېيىشتە يول كەڭرى. شۇنداقلا، بۇ جەھەتلەردە بىدئەت سادىر قىلىشتىن ـ يەنى قۇرئان سۈننەتكە بەلگىلەنمىگە قارىماي باشتا مانى دەيدۇ، ئاندىن مانداق دەيدۇ، پالان-پوكۇن دۇئانى ئوقۇيدا دەپ بەلگىلىمە چىقىرىۋېلىش بىدئەت. بۇنداق بىدئەتلەردىن ئېھتىيات قىلىش كېرەك. 

8. بۇ خىلدىكى دۇئالاردىن كېيىن:
* سەللى بارىك دۇئالىرى ئوقۇلۇپ رەسۇلۇللاھ سەللەللاھۇ ئەلەيھى ۋەسسەللەمگە دۇئا-سالام يوللىنىلىدۇ.
* ئىككى قول بىلەن يۈز سىلانمايدۇ. چۈنكى، قول كۆتۈرۈپ دۇئا قىلىش دۇرۇس بولغان ئورۇنلاردا قول كۆتۈرۈپ دۇئا قىلىپ بولغاندىن كېيىن، ئىككى قول بىلەن يۈزنى سىلاش توغرىسىدىكى ھەدىسلەر زەئىپ. زەئىپ ھەدىسكە ئەمەل قىلىنمايدۇ. ئەڭ ئاددىيسى، ھەنەفىي مەزھەپ ئالىمى ئىبنى ئىز ئابدۇسسالاممۇ دۇئادا يۈزنى سىيپاشنى جاھىلدىن باشقىسى قىلمايدۇ دېگەن. يۈزنى سىيپاشنى بىدئەت دېيىش ھەرگىزمۇ سەلەفىيلەرگە خاس قاراش ئەمەس. يۈز سىيپاش ھەدىسنى سەھىھ دەيدىغان ئىبنى ھەجەرگە ئوخشاش كاتتا ئالىملارمۇ بار. شۇڭا، يۈز سىيپىغانلارنى دەماللىقا بەك تەنقىدلەپ كېتىش نەپرەت-ئاداۋەتكە سەۋەب بولىدۇ.
(دۇئادىن كېيىن يۈز سىيپاش ھەدىسىنىڭ زەئىپلىكى، دۇئادىن كېيىن يۈز سىيپاشنىڭ بىدئەتلىكى توغرۇلۇق تەپسىلىي مەلۇماتقا ئېرىشمەكچى بولسىڭىز مۇنۇ ماقالىمىزگە مۇراجىئەت قىلىڭ:
ئىمام ئەلبانى: دۇئادىن كېيىن يۈز سىيپاش ھەدىسلىرىنىڭ زەئىپلىكى توغرىسىدا تەپسىلىي تەتقىقات) 

9. دۇئا ساق تۈگىگەندە ئىككى قولنى چۈشۈرۈپ سەجدىگە بارىمىز.

10. ھەر نامازنىڭ سەجدىسىدە ئۆز تىلىمىزدا خىتاي كاپىرلىرىنىڭ ۋە باشقا دۈشمەن كاپىرلارنىڭ ھالاكىتىنى تىلەپ دۇئا قىلىشىمىز بەك مۇھىم. سەجدىدە بۇ ھەقتىكى دۇئالارنى ئىزچىل داۋاملاشتۇرۇشقا كۈچەش كېرەك. بۇنىڭغا ھېچقانداق كۈچ، مەبلەغ، ئىقتىساد ياكى جاپا كەتمەيدۇ. پەقەتلا ئاللاھنىڭ دۇئانى ئىجابەت قىلىدىغانلىقىغا بولغان شەكسىز ئىمان، ئاللاھنىڭ دۈشمەنلىرىگە بولغان چەكسىز ئاداۋەت نامازلاردىكى سەجدىدە بەندىنى ئۇلارغا قارشى دۇئا قىلىشقا ئۈندەيدۇ.
تەۋپىق ۋە ھىدايەت ئاللاھتىندۇر. دۇئايى سالاملار رەسۇلۇللاھقا، ئائىلە تاۋاباتلىرىغا، ساھابە كىراملارغا بولسۇن.
-فۇرقان دەئۋەت مەركىزى تەييارلىدى.